Ganbare! Warsztaty umierania - Katarzyna Boni

Ganbare! można przetłumaczyć jako „Dajcie z siebie wszystko! Trzymajcie się! Walczcie! Dacie radę”. Od 11 marca 2011 roku to najczęściej powtarzane słowo w Tōhoku, północno-zachodnim regionie Japonii, dotkniętym przez potrójny kataklizm: trzęsienie ziemi, wywołane w jego następstwie tsunami, które znów spowodowało awarię elektrowni atomowej w Fukushimie. Ganbare! to słowa wsparcia dla tych, którzy stracili cały dorobek swojego życia, bliskich, przyjaciół, wszystko. Katarzyna Boni rozmawia z tymi, którzy przeżyli i musieli zmierzyć się z bólem, stratą, traumą i nową, zastaną rzeczywistością.

Trzy kataklizmy i trzy części, na które podzielona jest książka. Pierwsza dotyczy bezpośrednio tsunami – tego jak przebiegło, jakie wywołało zniszczenia i straty, jak wpłynęło na życie tych, którym udało się przetrwać. Druga część opowiada o konsekwencjach tsunami, czyli katastrofie elektrowni w Fukushimie; tu znów znajdziemy bardzo dokładnie opisany jej przebieg oraz jej dalsze konsekwencje dla tych, którzy znaleźli się na terenach skażonych. W tych dwóch częściach autorka opisuje losy nurków poszukujących ciał swoich bliskich, mnichów organizujących warsztaty narzekania i pomagających poszkodowanym stanąć na nogi, a także o ludziach, którzy w wyniku kataklizmu zmuszeni byli opuścić swoje dotychczasowe domy i zamieszkać w blaszanych kontenerach niemiłosiernie przegrzanych latem i przeraźliwie wychłodzonych zimą. To historie bardzo przejmujące, pełne bólu i beznadziei. I bardzo osobiste, bo każdy rozdział to inny człowiek, inna historia, inne cierpienie.

Trzecia część jest najkrótsza, a jednocześnie najbardziej poruszająca. To zaledwie jeden rozdział opowiadający o warsztatach umierania. Tą historią autorka kończy swoją książkę, historią o ludziach, którzy oswajają śmierć.

Ganbare! jest reportażem bardzo różnorodnym, a jednocześnie nietypowym. Różnorodnym, bo niemal każdy rozdział napisany jest w innym stylu. Katarzyna Boni daje popis swoich możliwości i formę dostosowuje do opowiadanych historii, tak by wywołać w czytelniku konkretne emocje, by nadać tempo czytania. Nietypowym, bo obok faktów pojawiają się historie o duchach, zjawach, zmarłych, którzy nie chcą opuścić tego świata. W każdym innym reportażu mogłoby to razić, tu ten zabieg sprawdza się bardzo dobrze i doskonale oddaje ducha japońskiej kultury, a opowiadanym historiom nadaje innym wymiar.

Ganbare! Katarzyny Boni to jej samodzielny debiut (wcześniej w duecie z Wojciechem Tochmanem napisała Kontener, mocny reportaż o uchodźcach z Syrii), który zbiera świetnie recenzje. Mocny, świetnie napisany, poruszający, objawienie roku – takie określenia pojawiają się w tekstach poświęconych temu reportażowi. To właśnie przez takie recenzje postanowiłam sięgnąć po tę książkę, licząc na naprawdę silne emocje. Tymczasem Ganbare! nie poruszyło mnie tak bardzo jak się spodziewałam. Zgodzę się, że to dobra i świetnie napisana książka, nie zgodzę się jednak, że mocna. Czytałam mocniejsze. Może temat jest dla mnie kulturowo zbyt daleki. Na pewno jest to książka ważna i warta przeczytania. Polecam, choć też nieco studzę emocje.