Klaśnięcie jednej dłoni - Richard Flanagan

Klaśnięcie jednej dłoni to moje pierwsze spotkanie z Richardem Flanaganem i najprawdopodobniej ostatnie. I raczej nikt mnie nie przekona, że zaczęłam nie od tej książki, co trzeba, żebym dała mu drugą szansę, że Ścieżki Północy są lepsze. Nawet jeśli są lepsze – to cały problem tkwi w tym, że nie kupuję absolutnie jego stylu.  

Richard Flanagan pisze bardzo kwieciście, nie szczędzi czytelnikowi wyszukanych metafor, wielokrotnie złożonych zdań. Niestety, jak dla mnie jest aż nadto rozpoetyzowany, bogactwo jego stylistycznych zabiegów przytłacza i zaczyna po jakimś czasie przeszkadzać w lekturze. Miałam silne poczucie przegadania, lania wody, silenia się wręcz na oryginalność, na czym – moim zdaniem – traciła zasadnicza treść. Język zdominował tę powieść, rozwlekł ją do zupełnie niepotrzebnych rozmiarów. Ta książka mogłaby być krótsza, mniej efektownie napisana, z nieco bardziej skondensowaną treścią. Czytałoby się to zdecydowanie lepiej. Oczywiście zdaję sobie sprawę, że jest to kwestia gustu i to, na co ja narzekam, dla innych będzie powodem do zachwytów. Niemniej jednak – zdecydowanie to nie moja bajka. Lubię, kiedy ktoś pisze z wyczuciem, kiedy potrafi nieco niekonwencjonalnie opisać rzeczywistość, ale nie lubię stylistycznej przesady.

Co do treści – Flanagan zabiera nas na nieprzyjazną, surową Tasmanię, miejsce, w którym schronienie znaleźli liczni imigranci z Europy, uciekający przed okrucieństwem II wojny światowej. Tu też szczęścia postanowił poszukać Bojan Buloh z rodziną – żoną Marią i córką Sonją. Szczęście nie trwa jednak długo – którejś śnieżnej, tasmańskiej zimowej nocy Maria opuszcza dom, porzuca córkę i rozpływa się w mroku. Dla Sonji oznacza to koniec dzieciństwa i lata przemocy, której doświadczy od pogrążającego się w alkoholizmie ojca. Po kilkunastu latach, już jako dorosła kobieta, postanawia powrócić w rodzinne strony i spotkać się z ojcem.

W pierwszej kolejności Klaśnięcie jednej dłoni jest historią rodziny silnie doświadczonej przez los, trudnej relacji ojca z córką, która ma swoje konsekwencje w przyszłości – Sonja jest wycofana, samotna, nie potrafi wchodzić w związki i nawiązywać bliższych relacji. Dość mocno jednak wybrzmiewa w tej historii drugie tło – czyli czasy II wojny światowej. To właśnie traumatyczne doświadczenia wojenne odegrają znaczącą rolę w życiu rodziny Bulohów i położą się na rodzinnej sielance cieniem. Jest to też książka o wybaczaniu i budowania od nowa relacji na bardzo kruchej podstawie.

Muszę przyznać, że na początku zaintrygowała mnie ta historia i czekałam na to, co będzie dalej. Były nawet momenty, które wywoływały we mnie jakieś nieznaczne wzruszenie (mimo znieczulicy, z kamienia jednak nie jestem). Całość jednak rozczarowuje. Historia Bojana i Sonji jest mocno uproszczona i tendencyjna. Doznane krzywdy, lata cierpień, a potem wielkie przebaczenie, które dokonuje się w zaledwie kilka miesięcy – przemiana w bohaterach zachodzi zbyt szybko, co nie wypada specjalnie wiarygodnie. Podsumowując – nic mnie nie urzekło: ani styl, ani historia, ani tym bardziej jej zakończenie. Jedyne, co chyba jeszcze jako tako ratuje tę powieść, to jej niechronologiczna konstrukcja, która potęguje ciekawość. I chyba tylko dzięki tej ciekawości, co się wydarzy, udało mi się tę książkę doczytać do końca.

Z dużym poczuciem rozczarowania odłożyłam tę powieść i z przekonaniem, że twórczość Flanagana zdecydowanie do mnie trafia.