Człowiek bez psa - Håkan Nesser

To miała być zwykła rodzinna uroczystość. Wielki jubileusz. Szczególna okazja do radości i świętowania. Jednak coś poszło nie tak. Zdecydowanie, bardzo nie tak.

Stupięciolecie. Sześćdziesiąte piąte urodziny nestora rodu Karla-Erika i czterdzieste urodziny jego najstarszej córki Ebby. Doskonała okazja do rodzinnej fety. Prezenty, toasty, uśmiechy. Atmosfera siada, kiedy znika Robert – czarna owca, syn gospodarza domu, który nie przynosi chluby rodzinie. Następny znika Henrik, idealny syn idealnej Ebby. Niepokój narasta. Sprawą podwójnego zaginięcia zajmuje się Gunnar Barbarotti, inspektor kryminalny o włoskich korzeniach. Prowadzone przez niego śledztwo burzy z pozoru idealny obraz rodziny. Obnaża fałsz i zakłamanie. Na wierzch wychodzą ciemne sekrety.

Człowiek bez psa to trochę nietypowy kryminał, którego główny bohater na scenę wychodzi bardzo późno. Na tyle późno, że zwolennicy wartkich kryminałów, ścielących się trupów, błyskawicznej akcji i niesamowitych zwrotów mogą się zmęczyć, nim dobrną do sedna sprawy. Nesserowi się nie spieszy. Powoli tka swoją historię, wprowadzając nas bardzo dokładnie w zawiłe relacje rodziny Hermanssonów. Zniknięcie obu członków rodziny wydaje się być sprawą banalną, zawiedzie nas ona jednak w bardzo ciemne rejony. Luźne z początku sploty zacieśniają się coraz bardziej, a atmosfera ze strony na stronę gęstnieje.

Czytając Człowieka bez psa czułam się trochę jak w teatrze. Na scenie pojawiali się kolejni bohaterowie, których oczami obserwowaliśmy rozwijającą się akcję, w których świadomość pozwalał nam wnikać autor, i których myśli potwierdzały dobrze znane porzekadło, że z rodziną dobrze wychodzi się tylko na zdjęciu. W rodzinie Hermanssonów każdy zna swoje miejsce i robi dobrą minę do złej gry.

Równowagą dla dusznej atmosfery staje się postać Gunnara Barbarottiego. To rozwiedziony, samotnie wychowujący córkę inspektor, który na co dzień wadzi się z bogiem, prowadząc z nim nietypowa grę. Skuteczny, ironiczny, a jednocześnie zabawny gość.

Nesser nie stawia na brawurowe zakończenie, nie zaskakuje niesamowitym zwrotem. Powoli ujawnia kto, kogo, za co i dlaczego. Nam pozostaje tylko oczekiwać, gdzie zaprowadzi nas ta historia i ile jeszcze się z niej brudu wyleje.

Może i Nesser nie powala na łopatki tempem, ujmuje za to czymś innym – dowcipem. Człowiek bez psa to bardziej dramat obyczajowy niż kryminał, ale za to jak opowiedziany – składnie, lekko i z całym wachlarzem skomplikowanych, dobrze zarysowanych postaci. Chylę czoła, choć moja satysfakcja nie jest stuprocentowa. Po serii „drugich” Jo Nesbów, Larssonów czy Mankellów, oczekiwałam od Nessera naprawdę sporo – fajerwerków, kurczę, oczekiwałam. Nic takiego się nie wydarzyło. I teraz sama sobie zadaję pytanie – czy dobry kryminał to fajerwerki, czy składnie i logicznie poprowadzona, intrygująca czytelnika historia?

Mam nadzieję, że w kolejnej części serii o Gunnarze Barbarottim znajdę odpowiedź na swoje pytanie.