Seks i cytadela. Życie intymne w arabskim świecie przemian - Shereen El Feki

Zimą 2011 roku Egipcjanie wyszli na ulice największych miast, domagając się ustąpienia prezydenta Hosniego Mubaraka. To był początek egipskiej Arabskiej Wiosny, która ogarnęła również inne kraje tego regionu. Przemianom zapoczątkowanym przez Arabską Wiosnę w Egipcie przygląda się Shereen El Feki, dziennikarka o egipskich korzeniach. Przygląda się im jednak w nieco nietypowym kontekście. Jej głównym celem zainteresowań jest arabska seksualność. Czy w kontekście zachodzących zmian politycznych i gospodarczych w Egipcie również ta intymna część arabskiego życia ulegnie przemianie?

Przez pięć lat autorka książki Seks i cytadela. Życie intymne w arabskim świecie przemian jeździła po krajach arabskich, przyglądała się zachodzącym tam zmianom i wypytywała ludzi o seks. Czy i tu nastąpi rewolucja? Ta książka nie daje na to pytanie jasnej odpowiedzi. Autorka snuje jedynie pewne scenariusze i wyraża nadzieję, że proces zmian dokona się i w tym aspekcie życia.

Ta książka to zapis rozmów, jakie przeprowadziła autorka podczas swojego pobytu w Egipcie (bo to Egipt leży w centrum jej zainteresowań) i krajach sąsiednich – to rozmowy z prawnikami walczącymi o bardziej sprawiedliwie ustawodawstwo; aktywistami pracującymi na ulicach i propagującymi bezpieczny seks; celebrytami rzucającymi wyzwanie seksualnym ograniczeniom, ale przede wszystkim są to rozmowy ze zwykłymi ludźmi, bo to przecież oni muszą sobie jakoś radzić z codziennym życiem oraz nakazami i zakazami, którymi obwarowane jest ich życie seksualne. Jak we wstępie pisze autorka: ta książka opowiada o tych, którzy próbują odnajdywać wolność[…] i o tych, którzy się im przeciwstawiają.

Autorka porusza w książce różne problemy – od braku podstawowej chociaż edukacji seksualnej, przez homoseksualizm, antykoncepcję i aborcję, na obrzezaniu kobiet, seksturystyce i handlu ludźmi skończywszy. Porusza także problemy małżeńskie w sypialni oraz próby uporania się singli ze swoimi potrzebami seksualnymi w świecie, w którym jedyną słuszną formą uprawniania seksu jest małżeństwo zarejestrowane urzędowo, aprobowane przez rodziny i usankcjonowane religijnie. Sporo też uwagi poświęca autorka zmianom, jakie dokonały się w postawach wobec seksu na przestrzeni czasu i jak otwarty na kwestie seksualności Wschód zamienił się miejscami z purytańskim niegdyś Zachodem. Dzisiejszy świat arabski przypomina tytułową cytadelę, która stoi na straży wszystkiego, co uderzyć może w heteroseksualne małżeństwa i arabską rodzinę.

Urodzona w Anglii, dorastająca w Kanadzie i wychowana „po zachodniemu” autorka wszelkie problemy z związane z życiem intymnym w świecie arabskim mogłaby piętnować, stawiać postępowy Zachód w kontrze z zapyziałym i zacofanym w tej kwestii Wschodem, ale nie robi tego. Nie ocenia, a uważnie się przygląda. Nie pisze o tym co złe, a pokazuje z jakimi problemami zmagają się mieszkańcy tej części świata. Analizuje sytuacje i szuka odpowiedzi na pytanie, czy w najbliższych dekadach w kulturze seksualnej dokona się zmiana.

Jeśli ktoś liczy na wyuzdane fragmenty i porcję erotyki, to srogo się zawiedzie. Ta książka nie szokuje. Może jedynie dziwić tym, jak w znacznym stopniu religia może podporządkować życie człowieka nawet w jego najintymniejszych kwestiach i tym, jak ludzie wciąż mało odporni są na religijną manipulację. Miejscami bardzo interesująca i okraszona garściami zaskakujących dla człowieka Zachodu informacji, w innych nieco nużąca i przydługawa. Przystępnie napisana lektura, przez którą przechodzi się bez większych problemów. Problem może tkwić jedynie w tym, że choć jest ciekawa, nie jest jednak wyjątkowa. Książka z kategorii tych, co w sumie niczym specjalnym się nie wyróżniają – przeczytać i zapomnieć. Nie polecam, ale i nie odradzam. Myślę, że najbardziej satysfakcjonująca będzie dla tych, którzy mocno interesują się tym tematem. Dla innych może być jedynie chwilową ciekawostką, którą bez większych emocji, wstrząsów i żalu odkłada się na półkę.